Werken met zzp'ers kan soms een uitdaging zijn, een uitspraak die veel bedrijven herkennen. Met de huidige personeelstekorten zoek je naar flexibele oplossingen, maar de wet DBA zorgt voor extra complexiteit. De angst voor schijnzelfstandigheid jaagt organisaties op kosten, terwijl ze vrezen voor boetes van de Belastingdienst. Gelukkig bieden goed georganiseerde flexpools een uitweg.
Wat is de wet DBA en waarom is het belangrijk?
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (wet DBA) stelt eisen aan je samenwerking met zzp'ers. Het Deliveroo-arrest heeft een afwegingskader opgesteld met negen criteria die bepalen of er sprake is van een arbeidsrelatie of echte zelfstandigheid.
De belangrijkste criteria zijn:
- De aard en duur van de werkzaamheden
- De manier waarop werkzaamheden en werktijden zijn bepaald
- De mate van integratie in de organisatie
- Wel of geen verplichting tot persoonlijke uitvoering
- Hoe afspraken tot stand zijn gekomen
- Beloningsstructuur en uitbetaling
- Hoogte van de beloning
- Commercieel risico van de opdrachtnemer
- Mate van ondernemersgedrag
Deze criteria helpen je bepalen of je zzp'er daadwerkelijk zelfstandig werkt of eigenlijk in dienst zou moeten zijn. Het is belangrijk om al deze aspecten goed te documenteren en bewust keuzes te maken in hoe je de samenwerking inricht.
Kun je nog werken op regie zonder problemen?
Een veelgestelde vraag is of traditioneel 'werken op regie' nog mogelijk is onder de huidige wetgeving. Het antwoord ligt in de balans tussen praktische samenwerking en juridische zelfstandigheid. Je moet vooral letten op de gezagsverhouding tussen jou en de zzp'er, en of de zzp'er voldoende autonomie heeft in de werkuitvoering.
Het goede nieuws is dat recente uitspraken aantonen dat inbedding in een organisatie niet automatisch tot een arbeidsovereenkomst leidt, mits andere factoren juist zijn geregeld. Een zzp'er mag best bedrijfskleding dragen en dezelfde taken uitvoeren als collega's, zolang de andere elementen van de samenwerking duidelijk maken dat er sprake is van ondernemerschap.
De sleutel ligt in het creëren van duidelijke kaders waarbij de zzp'er wel meewerkt in jouw organisatie, maar tegelijkertijd zijn ondernemerschap kan tonen en commercieel risico draagt.
Projectmatig werken: de sleutel tot het vermijden van schijnzelfstandigheid
Het begint bij het project. Door werk projectmatig te organiseren, verminder je aanzienlijk het risico op schijnzelfstandigheid. Projectmatig werken zorgt ervoor dat de zzp'er ondernemerschap kan tonen zonder dat er sprake is van een gezagsverhouding zoals bij werknemers. In plaats van instructies geven focus je op het eindresultaat dat moet worden behaald.
Door projecten op basis van een aanneemsom af te spreken, creëer je meer duidelijkheid en verminder je de kans op problemen met de belastingdienst. De zzp'er krijgt een duidelijke opdracht met een begin en eind, en draagt de verantwoordelijkheid voor het resultaat. Dit maakt het verschil tussen een werknemer die uren draait en een ondernemer die een klus klaart. Projecten op aanneemsom worden nu ook wel SOW-contracten genoemd.
Belangrijk is dat je afspraken maakt op projectbasis en niet voor onbepaalde tijd. Elke nieuwe klus vraagt om nieuwe afspraken, ook al werk je al langer met dezelfde zzp'er. Deze aanpak vermindert het risico op schijnzelfstandigheid aanzienlijk.
Risico's van schijnzelfstandigheid: wat kunnen de gevolgen zijn?
De gevolgen van verkeerde classificatie kunnen zwaar zijn. De Belastingdienst hanteert een webmodule met 36 punten om te beoordelen of er sprake is van schijnzelfstandigheid. In de praktijk komen ze bij je op bezoek om te zien wie er als zzp'er werkt en ondervragen ze de zzp'ers rechtstreeks over hun werkwijze.
Als er geen aantoonbare verbeteringen zijn na zo'n bezoek, moet je alsnog met terugwerkende kracht vanaf de controle de loonbelastingen en premies betalen. De boete kan oplopen tot 50% van de niet betaalde loonbelasting en premies. Wat veel bedrijven niet beseffen is dat de Belastingdienst de zzp'er niet altijd uit de wind houdt - ook hij kan zijn aftrekposten en voordelen moeten terugbetalen voor de gehele looptijd van het 'schijndienstverband'.
Praktische aandachtspunten zijn dat de zzp'er zelf mag bepalen hoe hij het werk uitvoert, dat je geen specifieke instructies geeft, dat hij niet deelneemt aan vergaderingen en trainingen, en dat hij recent niet in loondienst was bij jouw bedrijf. Ook het gebruik van jouw gereedschap zonder huur te betalen, het indelen van de eigen werkdag en het dragen van bedrijfskleding spelen een rol.
Recente rechtspraak geeft hoop voor bedrijven
Positieve ontwikkelingen in de rechtspraak tonen aan dat zorgvuldige structurering werkt. Een uitspraak van maart 2025 toont dit perfect: ondanks volledige inbedding in de organisatie, inclusief bedrijfskleding en standaard taken, werd een zzp'er toch als ondernemer gekwalificeerd.
De rechter keek naar verschillende factoren zoals de eigen verantwoordelijkheid en expertise van de zzp'er, afwijkende afspraken over werktijden en instructies, het ontbreken van standaard werknemersregelingen zoals verlof, en de financiële risico's en commerciële zelfstandigheid. Cruciaal was dat er een duidelijke project looptijd was met een vastgestelde einddatum en dat de zzp'er vrijheid had in zijn werkindeling.
In een andere zaak werkte een zzp'er 2,5 jaar exclusief voor één opdrachtgever en werd nog steeds als ondernemer gekwalificeerd. Belangrijke overwegingen waren de bewuste keuze voor ondernemerschap, een hogere beloning dan vergelijkbare werknemers, het financiële risico (geen werk betekende geen inkomen), en de ondernemende aanpak in facturering en administratie. Dit bewijst dat duur alleen niet bepalend is voor de kwalificatie.
Flexpools: de praktische oplossing voor personeelstekorten
Een goed georganiseerde flexpool biedt het beste van twee werelden. Door samenwerking met andere bedrijven ontstaat een win-win situatie waarin zzp'ers hun volledige zelfstandigheid behouden terwijl jij toegang krijgt tot een breder talentnetwerk. De centrale administratie zorgt voor compliance en bij elke samenwerking vinden automatisch schijnzelfstandigheid checks plaats.
Een gedeelde flexpool geeft je altijd overzicht van gekwalificeerde professionals die beschikbaar zijn voor projecten. Het centrale beheer van contracten en administratie neemt administratieve lasten van je schouders, terwijl de flexibele inzet werkdruk problemen oplost. Zzp'ers profiteren van meer opdracht kansen en stabiliteit, terwijl bedrijven toegang krijgen tot specialistische kennis zonder de risico's van een dienstverband.
Het belangrijkste voordeel is dat automatische compliance checks ervoor zorgen dat elke samenwerking voldoet aan de wet DBA. Dit geeft je de zekerheid dat je kunt focussen op je kernactiviteiten terwijl de juridische aspecten goed geregeld zijn.
Wat moet je administratief op orde hebben?
Om juridische risico's te minimaliseren, is een goede administratie noodzakelijk. Voor elk project gebruik je een goedgekeurde modelovereenkomst van de Belastingdienst en check je de aansprakelijkheidsverzekering en certificaten van de zzp'er. Ook voer je KVK, ID en BTW-nummer controles uit die je jaarlijks herhaalt.
Het monitoren van het aantal uren is cruciaal voor urencriterium compliance. Je structureert projecten met duidelijk start en eind - wat professionals een 'kop en staart' noemen. Belangrijk is ook dat zzp'ers aansprakelijk zijn bij schade en dat je consequent de webmodule-richtlijnen volgt.
Bij een controle moet je administratie op orde zijn en moet je de fysieke punten correct kunnen aantonen. Dit betekent dat je niet alleen de contracten goed moet hebben, maar ook kunt bewijzen hoe de samenwerking in de praktijk verloopt. Documentatie van de mate van zelfstandigheid, het ontbreken van gezagsverhoudingen en het ondernemerschap is essentieel.
Wet ketenaansprakelijkheid (WKA): extra aandachtspunt
Naast de wet DBA moet je ook rekening houden met de Wet Ketenaansprakelijkheid. Als opdrachtgever ben je aansprakelijk voor de belastingverplichtingen van onderaannemers en de zzp'ers die zij inschakelen. Dit maakt een goede administratie nog belangrijker, omdat je niet alleen voor je directe contractpartners verantwoordelijk bent, maar ook voor de partijen die zij weer inschakelen.
In de praktijk betekent dit dat je goed moet checken met wie je onderaannemer samenwerkt en of hij zijn belastingverplichtingen nakomt. Een goede flexpool kan hierbij helpen door transparantie te bieden in de hele keten van samenwerking.
Moderne tools helpen bij compliance
De arbeidsmarkt vraagt om flexibiliteit, maar binnen juridische kaders. Moderne freelance management systemen kunnen hierbij helpen door DBA-algoritmes die het urencriterium monitoren en geïntegreerde webmodules die zijn verkort van 36 naar 17 punten voor meer gebruiksvriendelijkheid.
Deze systemen bieden automatische compliance checks voor contractduur, certificaten en verzekeringen, en zorgen voor centrale administratie die alle vereisten dekt. Door automatisering verminder je de kans op fouten en heb je altijd actueel overzicht van je compliance status.
Veilig zzp’ers inhuren is nog steeds mogelijk
Personeelstekorten oplossen in onzekere tijden vereist een doordachte aanpak. De wet DBA hoeft geen belemmering te zijn als je de regels kent en toepast. Door projectmatig werken, goede administratie en gebruik van efficiënte tools kun je veilig samenwerken met zzp'ers. Flexpools bieden daarbij de ideale structuur om flexibiliteit en compliance te combineren.
De belangrijkste succesfactoren zijn:
- Werk projectmatig met duidelijke start en einddata
- Gebruik goedgekeurde modelovereenkomsten
- Monitor compliance continue
- Documenteer alles goed
- Geef zzp'ers voldoende vrijheid in uitvoering
Met deze aanpak kun je de voordelen van flexibel werken benutten zonder de risico's van schijnzelfstandigheid.