Voor opdrachtgevers in de bouw en techniek zijn zzp’ers onmisbaar. Ze bieden de flexibiliteit en expertise die nodig zijn om projecten op tijd en binnen budget af te ronden. Echter, het inhuren van zelfstandigen brengt ook risico’s met zich mee, vooral als het gaat om schijnzelfstandigheid. Veel bedrijven worstelen met de vraag: hoe zorg je ervoor dat de samenwerking met zzp’ers voldoet aan de wetgeving zonder dat dit leidt tot hoge boetes of juridische complicaties? De grens tussen een echte zzp’er en een schijnzelfstandige is niet altijd duidelijk, en de toenemende regelgeving zorgt voor extra onzekerheid.
Met de recente ontwikkelingen in het debat over schijnzelfstandigheid in de Tweede Kamer, staat de positie van opdrachtgevers onder druk. Er wordt strenger gecontroleerd op de arbeidsrelatie, en de eisen voor het inhuren van zzp'ers worden aangescherpt. Dit brengt niet alleen extra administratieve lasten met zich mee, maar roept ook vragen op over de toekomst van flexibele arbeidskrachten in de sector. In deze blog bespreken we de actuele ontwikkelingen rondom het kamerdebat over schijnzelfstandigheid en wat dit betekent voor opdrachtgevers in de bouw en techniek.
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een werkrelatie officieel wordt gepresenteerd als een opdracht aan een zelfstandige ondernemer, terwijl de feitelijke relatie lijkt op een dienstverband. Dit betekent dat de ‘zelfstandige’ niet echt zelfstandig opereert en bijvoorbeeld werkt onder gezag van de opdrachtgever, vaste werktijden heeft en geen eigen ondernemersrisico draagt. De gevolgen hiervan zijn verstrekkend: schijnzelfstandigen missen de bescherming van arbeidswetten zoals doorbetaling bij ziekte, ontslagbescherming en pensioenopbouw. Bovendien ontlopen werkgevers op deze manier sociale premies en belastingen.
Om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, werd in 2016 de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA) ingevoerd. Deze wet verving de oude VAR-verklaring en had als doel om helderheid te scheppen over de aard van de arbeidsrelatie tussen zzp’ers en opdrachtgevers. Onder de Wet DBA werden zowel zzp'ers als opdrachtgevers verantwoordelijk gehouden voor het juist inschatten van hun arbeidsrelatie. De wet bleek echter al snel complex en zorgde voor veel onzekerheid en terughoudendheid bij opdrachtgevers om zzp'ers in te huren. Als gevolg hiervan werd de handhaving van de Wet DBA al snel opgeschort, met uitzondering van kwaadwillenden.
Sindsdien is er gezocht naar betere oplossingen om schijnzelfstandigheid aan te pakken, wat nu resulteert in nieuwe wetsvoorstellen en maatregelen zoals aangekondigd in de recente kamerbrief.
In recente politieke debatten is er veel gesproken over de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) en het naderende einde van het handhavingsmoratorium. Verschillende partijen in de Tweede Kamer hebben hun zorgen uitgesproken over de impact van deze wet op zowel bedrijven als zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). De Belastingdienst heeft aangekondigd in 2025 strenger te gaan handhaven, maar er worden nog steeds mogelijkheden geboden voor bedrijven die aantoonbare verbeteringen in hun zzp-beleid laten zien.
Handhaving door de Belastingdienst in 2025
De Belastingdienst zal niet stoppen met handhaven, maar zal bij aantoonbare verbeteringen geen boetes opleggen. Als bedrijven serieus aan de slag gaan met zzp-management en kunnen aantonen aan de inspecteur dat ze op de goede weg zijn, is dat voldoende. Dit geldt, zoals nu besproken, voor het jaar 2025. Men refereert hier naar het overgangsjaar. Wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid en er verder niets aan wordt gedaan, zal de inspecteur anders besluiten. Het advies is nadrukkelijk om met zzp-management aan de slag te gaan en de DBA-dossiers op orde te maken.
Overheidsrol in schijnzelfstandigheid
De overheid heeft op dit moment zzp'ers op het dossier Toeslagen werken die schijnzelfstandigen zijn, en men is zelf niet op tijd klaar. Overigens is de overheid de grootste afnemer van zzp'ers.
Wet VBAR als mogelijke opvolger van de Wet DBA
De Wet VBAR, die de Wet DBA zou moeten vervangen, is nog slechts in conceptvorm voorgesteld en er is nog geen besluit over genomen. We zullen het dus nog even met de Wet DBA moeten doen.
Risico's met betrekking tot EU-financiering
De overheid loopt het risico dat, indien de Wet DBA niet wordt gehandhaafd, er geen beroep kan worden gedaan op sommige gelden van het EU Corona Herstelfonds. Dit vormt een aanvullende reden om door te gaan met de handhaving van de wet.
Wij verwachten niet dat de overheid zomaar zal stoppen met het handhaven van de Wet DBA. Er zijn te veel zaken in gang gezet, het dossier duurt te lang, en nu stoppen zou leiden tot verlies van geloofwaardigheid. De zachte landing waar de overheid naar verwijst, heeft betrekking op het jaar 2025. Het is goed dat deze er komt. Er zijn bedrijven in de bouw en techniek die de transitie niet op tijd zullen halen, en daar maken wij ons zorgen over. Wij helpen deze bedrijven proactief, maar hebben ook gezien dat januari 2025 een strenge deadline is.
Aantoonbare verbeteringen zijn cruciaal. Het is belangrijk dat directies en managementteams proactief beleid gaan voeren over hoe men met zzp'ers wil omgaan. Afgebakende klussen voor een vaste prijs, het doorsturen van zzp'ers naar collega-bedrijven, en het tot in de puntjes organiseren van de administratie zijn allemaal onderdelen van gedegen zzp-management. Het inzetten van een Freelance Management Systeem is ook een aantoonbare verbetering. Hiermee regel je alle administratieve aspecten van de samenwerking met zzp'ers, en maak je gebruik van een schijnzelfstandigheid-algoritme dat je helpt om op tijd in te grijpen.
Schijnzelfstandigheid blijft een prangend onderwerp op de politieke agenda. Met de recente kamerbrief, wetsvoorstellen en debatten is duidelijk dat de overheid vastbesloten is om deze vorm van misbruik aan te pakken. Het is echter cruciaal dat hierbij niet de echte zelfstandigen worden benadeeld. De komende periode zal uitwijzen hoe de regelgeving zich zal ontwikkelen en wat de daadwerkelijke impact zal zijn op de arbeidsmarkt. Het debat is daarmee nog lang niet gesloten, maar de eerste stappen richting verandering zijn gezet.
Voor opdrachtgevers die willen zorgen dat hun samenwerking met zzp'ers voldoet aan de wet- en regelgeving, biedt Lance Free een waardevolle oplossing. Lance Free ondersteunt bedrijven bij het naleven van de complexe regels door een transparant en gebruiksvriendelijk platform te bieden dat helpt bij het beoordelen van arbeidsrelaties. Met slimme tools en begeleiding zorgt Lance Free ervoor dat opdrachtgevers duidelijke afspraken maken met hun zzp’ers, waarmee het risico op schijnzelfstandigheid wordt geminimaliseerd. Zo kunnen opdrachtgevers in de bouw en techniek blijven profiteren van de flexibiliteit van zzp’ers zonder in juridische valkuilen te stappen.
Benieuwd hoe jij dit kan gebruiken binnen jouw bedrijf? Lees meer informatie over ons Freelance Management Systeem dat zorgt dat jij complaint te werk kan gaan met jouw zzp’ers.